การพัฒนาคู่มือระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนกลุ่มเมืองเกษ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 2
DEVELOPMENT HANDBOOK OF THE STUDENT CARING AND SUPPORT SYSTEM OF MUEANG KET GROUP UNDER THE ROI ET PRIMARY EDOCATIONAL SERVICE AREA OFFICE 2
Abstract
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1)เพื่อพัฒนาและประเมินคู่มือระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนกลุ่มเมืองเกษ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 2 2)เพื่อเป็นคู่มือสำหรับผู้บริหารศึกษา หัวหน้างานกิจกรรมนักเรียน และครูที่ปรึกษา ได้ศึกษาและใช้เป็นแนวทางในการจัดระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน และผู้บริหารสถานศึกษาได้ใช้เป็นแนวทางในการดูแล กำกับ ติดตาม และนิเทศ การจัดระบบดูแลช่วยเหลือเรียนของโรงเรียน ในการจัดทำคู่มือครั้งนี้ ผู้จัดทำได้ดำเนินการ 4 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องและรวบรวมข้อมูลระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน การรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล การคัดกรองนักเรียน การส่งเสริมนักเรียน การป้องกันและแก้ไขปัญหา การส่งต่อ กำหนดเกณฑ์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อพิจารณา และร่างคู่มือระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ขั้นตอนที่ 2 จัดทำโครงร่างของคู่มือการพัฒนาระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนกลุ่มเมืองเกษ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 2 กำหนดกรอบเนื้อหาระบบนักเรียนแลช่วยเหลือกำหนดเกณฑ์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อพิจารณา และร่างคู่มือระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนผู้ทรงคุณวุฒิ9 คน ประกอบด้วย ผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 3 คน ศึกษานิเทศก์ จำนวน 3 คน หัวหน้างานกิจกรรมนักเรียน จำนวน 3 คน ขั้นตอนที่ 3 ประเมินความเหมาะสมของคู่มือโดยผู้ประเมิน 30 คน ประกอบด้วย ครูผู้สอนหรือ หัวหน้างานกิจกรรมนักเรียน ตรวจสอบความเหมาะสมของเนื้อหาสาระของคู่มือ ขั้นตอนที่ 4 จัดทำคู่มือฉบับสมบูรณ์ ประกอบด้วย ประกอบด้วย ปก คำนำ สารบัญ คำแนะนำการใช้คู่มือ วัตถุประสงค์ ประโยชน์ ส่วนประกอบของคู่มือ และเนื้อหาการจัดระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษาตอนต้น โรงเรียนในกลุ่มเมืองเกษ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 2
ผลการวิจัยพบว่า 1) ผลการประเมินความเหมาะสมของคู่มือในการนำคู่มือไปใช้ ของครูผู้สอน หรือหัวหน้างานกิจกรรมนักเรียน มีความเห็นโดยรวม คู่มือมีความเหมาะสมในการนำไปใช้อยู่ในระดับมากที่สุดและ 2)คู่มือระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนกลุ่มเมืองเกษ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 2 ซึ่งมีเนื้อหาประกอบด้วย 4 ตอน คือ ตอนที่ 1 สถานการณ์ปัญหาสังคมที่ส่งผลกระทบต่อเด็กและเยาวชน ตอนที่ 2 ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนและแนวปฏิบัติของโรงเรียนในกลุ่มเมืองเกษ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 2 เป็นการนำเสนอองค์ประกอบ กระบวนการในภาพรวมของระบบ ในรูปของผังแสดงโครงสร้างของระบบ วิธีดำเนินงาน บทบาทหน้าที่ของครูผู้เกี่ยวข้อง ทั้งนี้ผู้เกี่ยวข้องจะต้องดำเนินตามระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนอย่างเคร่งครัด ตอนที่ 3 ได้ชี้แจงการใช้เอกสาร เครื่องมือ ระยะเวลาการจัดเก็บ ตลอดจนผู้รับผิดชอบในแต่ละขั้นตอน อีกทั้งได้รวบรวมเครื่องมือ หรือเอกสารที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมของระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ที่ครูผู้เกี่ยวข้องจะต้องใช้ในการดำเนินการเป็นมาตรฐาน เพื่อใช้เก็บข้อมูลตามระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน 5 ขั้นตอน คือ 1)การรู้จักนักเรียนรายบุคคล 2)การคัดกรองนักเรียน 3)การป้องกันและแก้ไขปัญหา 4)การพัฒนาและส่งเสริมนักเรียน 5)การส่งต่อ ตอนที่ 4 หลักเกณฑ์อื่นๆ ได้นำเสนอหลักเกณฑ์ที่จำเป็นในการดูแลช่วยเหลือนักเรียน เช่น หลักการเยี่ยมบ้านนักเรียนหลักเกณฑ์ของบุคคลพิการ 9 ประเภท
References
กระทรวงศึกษาธิการ. (2553). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
ฐาณิศรา กาบบัวศรี. (2562). เทคนิคและกระบวนการ POSDCoRBProcess and Techniqueof POSDCORB. วารสารสมาคมพัฒนาวิชาชีพการบริหารการศึกษาแห่งประเทศไทยหลักสูตรครุศาสตรมาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี. 1(3). 56–60.
ธิตินัดดา สิงห์แก้ว. (2562). การพัฒนาระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโดยใช้วงจร PDCA : กรณีศึกษาโรงเรียนวัดป่าตึงห้วยยาบ อำเภอบ้านธิ จังหวัดลำพูน. วิทยานิพนธ์หลักสูตรครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. คณะครุศาสตร์ : มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2538). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์.
โรงเรียนในกลุ่มเมืองเกษ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 2. (2564). โรงเรียนกลุ่มเมืองเกษ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 2. สืบค้นเมื่อ 15 ธันวาคม 2564. จาก http://www.ret2.go.th/ict/.
วลัยวัลย์ พุ่มพึ่งพุทธ. (2554). การพัฒนาคู่มือการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนตามหลักสูตรขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551ระดับมัธยมศึกษาตอนตันโรงเรียนสาธิตแห่งมหาวิทยาลัยรังสิตวิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. คณะครุศาสตร์ : มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
สมพร พุตตาล เบ็ทซ์. (2556). การจัดทำคู่มือปฏิบัติงาน.วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร. 1(ฉบับพิเศษ). 88-95.
สมมาตร ปรุงสุวรรณ. (2554). การพัฒนาคู่มือครูในโรงเรียนทหารช่าง. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2547). แนวทางการเขียนรายงานการพัฒนาคุณภาพการศึกษา ประจำปีของสถานศึกษา. กรุงเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2551). แนวดำเนินงานของคณะกรรมการเขตพื้นที่การศึกษาและคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน. กรุงเทพฯ : คุรุสภา.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2560). แนวทางการประเมินตามสภาพจริง. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติกระทรวงศึกษาธิการ. (2562). ปฏิรูปการเรียนรู้ผู้เรียนสำคัญที่สุด. กรุงเทพฯ : บริษัทพิมพ์ดี.
เอกรินทร์ สี่มหาศาล และคณะ. (2559). เรื่องน่ารู้สู่การใช้หลักสูตร. กรุงเทพฯ : บริษัทอักษรเจริญทัศน์จำกัด.
